نوار مغز یا الکتروانسفالوگرام (EEG) چیست؟ انواع+مزایا و معایب گر

نوار مغز یا الکتروانسفالوگرام (EEG) آزمایشی است که ناهنجاری‌ها و مشکلات موجود در امواج مغزی یا فعالیت الکتریکی مغز بیماران را تشخیص می‌دهد. فعالیت مغز با تولید بارهای الکتریکی بسیار کوچکی همراه است. بسیاری از مشکلات و بیماری‌های مغزی از طریق بررسی این بارهای الکتریکی قابل تشخیص هستند. این روش آزمایشی است که در آن انواع نوار مغز بارهای الکتریکی را مورد بررسی قرار می‌دهند.

نوار مغز به کمک الکترودهایی که به شکل دیسک‌های فلزی کوچک با سیم‌های نازک هستند، انجام می‌شود. هنگام آزمایش الکترودها روی پوست سر بیمار چسبانده می‌شوند. این الکترودها بارهای الکتریکی ناشی از فعالیت سلول‌های مغز ناشی را تشخیص می‌دهند. بارهای الکتریکی مغز تقویت و به رایانه متصل به الکترودها فرستاده می‌شوند تا بتوان آن‌ها را به صورت نمودار امواج نمایش داد. این نمودار در واقع پاسخ نوار مغز یا الکتروانسفالوگرام (EEG) است که روی کاغذ چاپ می‌شود. چیزی که در مورد نوار مغز اهمیت دارد شکل امواج است اما پاسخ به محرک‌ها و تغییرات کوچک انرژی نیز توسط دکتر مغز و اعصاب مورد بررسی قرار می‌گیرند.

چه زمانی نوار مغز گرفته می‌شود؟

تجویز نوار مغزی یا eeg به عهده دکتر مغز و اعصاب است و این که چه موقع نوار مغز بگیریم، باید توسط پزشک پاسخ داده شود. انجام این آزمایش برای تشخیص و درمان برخی بیماری‌ها لازم است. در برخی موارد نیز پزشک برای بررسی بیشتر و دقیق‌تر انجام نوار مغز را تشخیص می‌دهد.

به طور کلی نوار مغز یا الکتروانسفالوگرام (EEG) برای بررسی انواع اختلالات مغزی استفاده می‌شود. این اختلالات به صورت امواج نامنظم نمایش داده می‌شوند و پزشک می‌تواند با بررسی آن‌ها اختلالات مغزی بیمار را تشخیص دهد. بیشترین استفاده نوار مغز برای درمان و کنترل عارضه تشنج است. حتی اگر تشنج در سال‌های قبل اتفاق افتاده باشد، نوار مغز وجود و محل وقوع آن در مغز را نشان می‌دهد.

تومور، سکته، آلزایمر، روان‌پریشی، اختلال خواب، تروما، مسمومیت دارویی، کما و… از جمله دیگر مواردی هستند که ممکن است به نوار مغز نیاز داشته باشند. علاوه بر این‌ها ممکن است هنگام جراحی برای نظارت بر جریان خون مغز از نوار مغز استفاده شود.

نوار مغز چه چیز را نشان می‌دهد؟

نامنظم بودن شکل امواج به دست‌آمده از نوار مغز، نشان‌دهنده مشکلاتی در عملکرد مغز است. هر کدام از مشکلات مغزی به شکل خاصی در نوار مغز نمایش داده می‌شوند. پزشک مغز و اعصاب با بررسی نوار مغز می‌تواند این مشکلات را شناسایی کند. کوچکترین اشکال و اختلال در فعالیت‌های مغز در نوار مغز یا الکتروانسفالوگرام (EEG) به صورت امواج ناهماهنگ نمایش داده می‌شود. از جمله اختلالات مغزی که به کمک نوار مغز قابل تشخیص هستند عبارتند از:

اختلالات تشنجی (نوار مغز تشنج)

آنسفالیت (التهاب مغز)

آسیب سر

آنسفالوپاتی

تومور مغزی

مشکلات حافظه

اختلالات خواب با نوار مغزی

دمانس یا زوال عقل

سکته مغزی

انواع نوار مغز

حال که متوجه شدیم نوار مغز چیست بهتر است بدانید نوار مغز انواع مختلفی به شرح زیر دارد:

نوار مغز معمولی: در این نوع تست بیمار باید در آرامش استراحت کند. هنگام انجام این نوع نوار مغز از بیمار خواسته می‌شود که چند بار چشم‌های خود را باز و بسته کند و برای چند دقیقه نفس‌های عمیق بکشد. گاهی در این نوع تست نوار مغز چراغ چشمک‌زن را در نزدیکی بیمار قرار می‌دهند تا تاثیر آن بر فعالیت مغز بررسی شود.این نوع نوار مغز رایج تر از دیگر انواع نوار مغز یا الکتروانسفالوگرام (EEG) است.

نوار مغز خواب: در صورتی که پزشک نتیجه مطلوب را از نوار مغز معمولی دریافت نکند، نوار مغز خواب تجویز می‌کند. این نوع نوار مغز در حالت خواب انجام می‌شود. در برخی موارد از بیمار خواسته می‌شود شب قبل از انجام تست را بیدار بماند تا در زمان انجام تست راحت‌تر به خواب برود. به همین دلیل به این نوع نوار مغز به نوار مغز محروم نیز گفته می‌شود.

نوار مغز پایشی: گاهی پزشک تشخیص می‌دهد که لازم است فعالیت‌های مغزی بیمار در طول یک روز یا حتی بیشتر بررسی شود. در این موارد تست نوار مغز سرپایی انجام می‌شود. برای انجام این نوع تست نوار مغز گیرنده‌ای روی لباس فرد قرار می‌دهند تا فعالیت‌های مغزی او را حین انجام کارهای روتین و روزمره ثبت کند. انجام این تست به بستری بیمار در بیمارستان یا تحت نظر بودن او نیاز ندارد و او می‌تواند پس از نصب گیرنده به کارهای روزمره خود بپردازد. گیرنده نوار مغز پایشی ضدآب است.

نوار مغز تله‌‌متری: این روش یکی از انواع خاص نوار مغز یا الکتروانسفالوگرام (EEG) است که هنگام انجام آن امکان فیلمبرداری وجود دارد و اطلاعات بیشتری در اختیار دکتر مغز و اعصاب قرار می‎دهد. این نوع نوار مغز روش طی چند روز و در حین بستری بودن بیمار در بیمارستان می‌شود. در تله‌متری سیگنال‌های نوار مغز رایانه انتقال فرستاده می‌شوند و به صورت ویدئو ضبط می‌شوند تا امکان بررسی لحظه‌ای وضعیت مغز بیمار وجود داشته باشد.

روش گرفتن نوار مغز یا الکتروانسفالوگرام (EEG)

یکی از نگرانی‌هایی مشترک کسانی که باید نوار مغزی بگیرند درباره روش انجام آن است. بنا به تشخیص پزشک نوار مغز توسط 8، 16یا 25 جفت الکترود گرفته می‌شود. این الکترودها، پالس‌های الکتریکی مغز را از طریق پوست سر دریافت می‌کنند و سپس به رایانه متصل انتقال می‌دهند. نوار مغز در حالت نشسته یا خوابیده گرفته می‌شود. بیمار حین انجام نوار مغز باید کاملا در آرامش و سکون باشد. بنا به تجویز پزشک، تکنسین تست نوار مغز از بیمار می‌خواهد که فعالیت‌های مختلفی انجام دهد؛ مثلا چشمان خود را ببندد، نفس عمیق بکشد و با به محرک‌های بینایی، شنوایی و… توجه کند.

گرفتن نوار مغز نوزادان و کودکان

گاهی ممکن است که پزشک برای نوزادان و یا کودکان نوار مغز یا الکتروانسفالوگرام (EEG) تجویز کند. در این صورت بهتر از یک تکنسین باتجربه و باحوصله کمک بگیرید. پروسه گرفتن نوار مغز نوزادان و کودکان ممکن است برای آن‌ها ترسناک و دلهره‌آور باشد. برای همین ممکن است پزشکان مغز و اعصاب برای نوزادان و کودکان نوار مغز خواب را پیشنهاد بدهند. در این صورت لازم است نوزادان و کودکان قبل از گرفتن نوار مغز نخوابند تا هنگام انجام آن به راحتی به خواب روند. در گرفتن نوار مغز از نوزادان و کودکان همکاری پدر و مادر بسیار مهم و کمک‌کننده است.

نوار مغز در منزل

ممکن است بیمار به دلایل مختلف از جمله کهولت سن، فلج حرکتی و… امکان حضور در کلینیک برای گرفتن نوار مغز را نداشته باشد. در این صورت باید از متخصصانی که خدمات گرفتن نوار مغز را در منزل ارائه می‌دهند کمک گرفت.

آیا تست نوار مغز به بدن آسیب می‌رساند؟

بیشتر کسانی که می‌خواهند نوار مغز یا الکتروانسفالوگرام (EEG) بگیرند بابت مضرات این تست و آسیب‌های ناشی از آن دغدغه دارند. این در حالی است که نوار مغز هیچ مشکل جانبی برای بدن یا مغز ایجاد نمی‌کند. تست نوار مغز سال‌هاست که مورد استفاده قرار می‌گیرد و به عنوان یک روش ایمن شناخته می‌شود. این تست کاملا بدون اشعه است و هیچ‌گونه اثر منفی ندارد. الکترودها فقط فعالیت مغزی را ثبت می‌کنند و هیچ درد یا حسی به بیمار منتقل نمی‌کنند. علاوه بر این‌ها هنگام انجام این تست نباید نگران جریان برق، شوک الکتریکی و… نیز بود.

البته به دلیل فشار عصبی یا نگرانی ناشی از انجام این تست، ممکن است بیمار با افت قند خون، ضعف، استرس و… مواجه شود. به همین دلیل بهتر است قبل از انجام این تست نگرانی‌های خود را با تکنسین تست نوار مغز یا پزشک مغز و اعصاب در میان بگذارد و از بی‌خطر بودن تست مطمئن شود.

نوار مغز چقدر طول می‌کشد؟

زمان انجام تست نوار مغز یا الکتروانسفالوگرام (EEG) بسته به نوع آن متفاوت خواهد بود. در تست نوار مغز معمولی از زمان شروع تست تا اتمام آن بین 20 تا 40 دقیقه طول می‌کشد. تست نوار مغز خواب هم همین مقدار زمان می‌خواهد. زمان تست نوار مغز پایشی نیز بین 1 تا 2 روز متفاوت است. برای بررسی‌های دقیق‌تر از تست‌های چند روزه یا تله متری فیلم استفاده می‌شود. برای انجام تست‌های چند روزه بیمار در بیمارستان بستری می‌شود.

قبل از گرفتن نوار مغز

آماده‌سازی قبل از گرفتن نوار مغز یا الکتروانسفالوگرام (EEG) بسیار مهم است، همچنین اطلاع داشتن از هزینه نوار مغزی. معمولا پزشکان و تکنسین‌های نوار مغز به بیماران می‌گویند که چه کارهایی باید قبل از انجام تست نوار مغز انجام شود. قبل از انجام این تست باید حتما با پزشک مشورت کنید تا برای انجام آماده شوید. کارهایی که به طور معمول برای آماده‌سازی پیش از گرفتن نوار مغز انجام می‌شوند عبارتند از:

روز قبل از انجام تست سر و موهای خود را کاملا شستشو دهید. پوست سر و موهای شما باید کاملا تمیز باشند و وجود هر گونه کثیفی و چربی ممکن است نتیجه تست نوار مغز را با مشکل مواجه کند. قبل از گرفتن نوار مغز نباید از شامپوهای نرم‌کننده، اسپری، ژل و… استفاده شود.

بعضی از داروها در نتیجه نوار مغز اثر می‌گذارند. به همین دلیل باید پزشک را در جریان همه داروها و مکمل‌های گیاهی و… که مصرف می‌کنید، قرار دهید. در صورتی که دارویی با نوار مغز تداخل داشت باید حتما با مشورت پزشک مصرف آن را تا پس از گرفتن نوار مغز به تعویق بیندازید.

کافئین در نتیجه نوار مغز اختلال ایجاد می‌کند. در نتیجه باید یک روز یا حداقل 8 ساعت قبل از گرفتن نوار مغز از خوردن یا نوشیدن موادغذایی کافئین‌دار خودداری کنید.

اگر قرار است نوار مغز خواب گرفته شود، شب قبل از انجام تست باید کمتر بخوابید تا هنگام گرفتن نوار مغز راحت‌تر بخوابید.

هنگام گرفتن تست نوار مغز نباید گرسنه یا روزه باشید. پایین بودن فشار خون هنگام گرفتن نوار مغز بر نتیجه تست اثر می‌گذارد.

بهتر است هنگام انجام تست نوار مغز یک نفر همراه داشته باشید.

علاوه بر موارد بالا رعایت همه توصیه‌های پزشک مغز و اعصاب برای گرفتن نوار مغز یا الکتروانسفالوگرام (EEG) الزامی است.

هنگام گرفتن نوار مغز

همانطور که اشاره شد گرفتن انواع مختلف نوار مغز روش‌های گوناگونی دارد؛ اما به طور معمول هنگام تست از بیمار خواسته می‌شود که روی تخت دراز بکشد. 8 تا 25 جفت الکترود به کمک خمیر مخصوص به پوست سر بیمار چسبانده می‌شود یا کلاه الکترودها روی سر قرار داده می‌شود. سپس از بیمار می‌خواهند که کاملا ساکن باشد و آرامش خود را حفظ کند. بی‌حرکت بودن بیمار هنگام انجام تست بسیار مهم است. به همین دلیل در بعضی موارد، گرفتن نوار مغز به طور دوره‌ای متوقف می‌شود تا بیمار زمانی برای استراحت داشته باشد.

در هنگام گرفتن نوار مغز یا الکتروانسفالوگرام (EEG) باید کاملا به صحبت‌های تکنسین توجه داشته باشید و مواردی که از شما خواسته می‌شود را رعایت کنید. بنا به تجویز پزشک گاهی هنگام گرفتن نوار مغز از بیمار می‌خواهند که به طور منظم و سریع تنفس عمیق داشته باشد و یا در معرض چراغ چشمک‌زن قرار بگیرد.

بعد از گرفتن نوار مغز

پس از اتمام تست، تکنسین کلاه الکترود را از روی سر بیمار برمی‌دارد. در صورتی که برای اتصال الکترودها به پوست سر از خمیر استفاده شده باشد، سر با آب گرم و مواد شوینده مخصوص شسته می‌شود. بهتر است پس از اتمام بیمار سر و موهای خود را دوباره شستشو دهد تا موها و پوست سر او دچار آسیب نشوند. ممکن است روی سر و محل قرارگیری الکترودها، التهاب و قرمزی ایجاد شود. این التهاب پس از چند ساعت از بین می‌رود و جای نگرانی نیست.

ممکن است برای انجام تست دارو یا آرام‌بخش خاصی استفاده شود. به همین دلیل بهتر است یک فرد همراه بیمار باشد و از او مراقبت کند.

اگر بیمار داروهایی را برای انجام تست نوار مغز قطع کرده باشد، باید با مشورت پزشک شروع دوباره مصرف آن‌ها را آغاز کند.

تکنسین یا پزشک مغز و اعصاب سایر توصیه‌های لازم پس از گرفتن نوار مغز یا الکتروانسفالوگرام (EEG) را به بیمار ارائه می‌دهند.

مزایا و معایب نوار مغز

نوار مغز یک روش فراگیر برای کمک به تشخیص و درمان بیماری‌های مغزی است. در ادامه مزایا و معایب این تست را بررسی می‌کنیم.

از مزایای نوار مغزی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

انجام نوار مغز کاملا بدون درد و عوارض جانبی است.

یک روش آزمایشی کاملا ایمن است و هیچ خطری ندارد.

تست نوار مغز بر پایه امواج الکتریکی انجام می‌شود و خطرات امواج مغناطیسی را ندارد. به همین دلیل برای همه افراد به ویژه بانوان باردار بدون خطر است.

معایب:

پروسه گرفتن نوار مغز طولانی و زمان‌بر است.

حرکت نکردن و سکون ممکن است برای بعضی از بیمارهای مغزی اذیت‌کننده و طاقت‌فرسا باشد.

خواندن جواب نوار مغز یا الکتروانسفالوگرام (EEG)

جواب نوار مغز شامل چند برگه کاغذ است که نمودارهای امواج دریافتی از سر روی آن چاپ شده است. این نمودارها نشان‌دهنده شکل موج‌های مختلفی هستند. در حالت عادی شکل و فرکانس امواج منظم و یکنواخت است. اما در صورتی که مغز دچار اختلال یا مشکلی باشد، شکل این امواج نامنظم می‌شود.

خواندن جواب نوار مغز یک کار کاملا تخصصی است و باید توسط دکتر مغز و اعصاب انجام شود. پزشک مغز و اعصاب با مشاهده شکل موج‌های دریافتی از سر و بررسی تغییرات فرکانس آن‌ها، عملکرد و اختلالات مغز را بررسی می‌کند.

مشورت با دکتر مغز و اعصاب آنلاین یکی از راه‌های آسان و مطمئن برای کسب اطلاعات درباره نوار مغز یا الکتروانسفالوگرام (EEG) و خواندن جواب نوار مغز است.

اصطلاحات نوار مغز

همانطور که گفته شد پزشکان با توجه به امواج نتیجه نوار مغز را تفسیر می‌کنند. امواج مغزی به دسته‌های زیر تقسیم می‌شوند:

امواج گاما: این امواج مربوط به تمرکز و توجه هستند و زمانی تولید می‌شوند که مغز در حال یادگیری چیز جدیدی یا واکاوی موضوعی باشد. اختلال در این امواج نشان‌دهنده مشکلات یادگیری و تمرکز است.

امواج بتا: هنگامی که مغز در حال انجام فعالیت‌های ذهنی از جمله صحبت کردن باشد، امواج بتا ساطع می‌شوند. امواج بتا در تفکر و حل مسئله تاثیر زیادی دارند. ناهماهنگی در شکل این امواج ممکن است نشان‌دهنده اختلالات اضطرابی، وسواس و اختلالات خواب باشد.

امواج آلفا: این امواج نقطه مقابل امواج بتا هستند و هنگام استراحت، مدیتیشن، قدم زدن و… ایجاد می‌شوند. هرگونه بی‌قراری و مشکلاتی از این نوع به شکل اختلال در امواج آلفا نشان داده می‌شوند.

امواج تتا: این امواج مربوط به خیال‌پردازی و ایده‌سازی ذهن هستند. هنگام کار، دوش گرفتن، استراحت کردن و یا هر زمانی که مغز به طور اتوماتیک و بدون این که درگیری ذهنی داشته باشید، دستوراتی می‌دهد امواج تتا منتشر می‌شوند.

امواج دلتا: این امواج هنگام خواب عمیق و بدون رویا ایجاد می‌شوند. دامنه این امواج همیشه بیشتر از صفر است؛ زیرا در صورتی که دامنه امواج دلتا صفر شود یعنی مغز مرده است.

پزشکان با بررسی این امواج در نوار مغز یا الکتروانسفالوگرام (EEG) می‌توانند مشکلات بیماران را تشخیص دهند.

جمع‌بندی

یکی از روش‌های تشخیص و درمان بیماری‌های مغزی، گرفتن نوار مغز یا الکتروانسفالوگرام (EEG) است. این روش بر پایه امواج الکتریکی انجام می‌شود و کاملا ایمن است. در نتیجه آسیبی به بدن و مغز انسان وارد نمی‌کند و به همین دلیل یک روش آزمایش کاملا مناسب است. پزشک مغز و اعصاب نوار مغز را برای تشخیص و بررسی اختلالاتی مثل بیماری صرع، تشنج، مشکلات حافظه، مشکلات خواب، تومور مغزی، زوال عقل، سکته مغزی و… استفاده می‌شود. نوار مغز انواع مختلفی دارد و بنا به تشخیص پزشک مغز و اعصاب ممکن است هر یک از نوار مغزهای معمولی، نوار مغز خواب، پایشی و یا تله‌متری از بیمار گرفته شود. رعایت نکات توصیه شده توسط پزشک قبل، هنگام و پس از گرفتن نوار مغز، الزامی است.

منبع: https://www.paziresh24.com/blog/36216/نوار-مغز-الکتروانسفالوگرام/#:~:text=نوار مغز یا الکتروانسفالوگرام (EEG) آزمایشی است که ناهنجاری‌ها و,بارهای الکتریکی قابل تشخیص هستند.

بررسی تصویربرداری سونوگرافی داپلر عروق مغز: روشی غیرتهاجمی

سونوگرافی عروق مغز یکی از تکنیک‌های تصویربرداری پزشکی است که با استفاده از امواج صوتی، عروق مغز را تصویربرداری می‌کند. این تکنیک غیرتهاجمی و بدون استفاده از پرتو X-ray است که به عنوان جایگزینی برای دیگر تکنیک‌های تصویربرداری مغزی مانند CT Scan و MRI مورد استفاده قرار می‌گیرد.

سونوگرافی عروق مغز برای تشخیص اختلالات عروقی مغزی مانند سکته مغزی، خونریزی مغزی و تشنج، از جمله استفاده‌های متداول آن است. این تکنیک بسیار سریع و دقیق است و نیازی به بستری شدن بیمار در بیمارستان ندارد.

در این مقاله، به بررسی اصول سونوگرافی عروق مغز و نحوه اجرای آن پرداخته، کاربردها و مزایای آن مورد بررسی قرار گرفته و در نهایت، به نتیجه‌گیری‌هایی که از بررسی سونوگرافی عروق مغز به دست می‌آید، پرداخته خواهد شد.

بررسی سونوگرافی داپلر عروق مغز

در پاسخ به سوال سونوگرافی عروق مغز چیست می‌توان گفت که سونوگرافی عروق مغز با استفاده از امواج صوتی، عروق مغز را تصویربرداری می‌کند. در این تکنیک، یک فرستنده آلتراسونیک به سر و گردن بیمار قرار داده می‌شود که امواج صوتی را به عروق مغز ارسال می‌کند. امواج صوتی پس از برخورد با بافت‌های درون بدن، به عنوان اکو نشان داده می‌شوند و یک دستگاه سونوگرافی تحلیل آن ها را انجام می‌دهد تا تصویر عروق مغز به دست آید. این فناوری، بدون استفاده از پرتو X-ray است که مزیت ایمنی و قابلیت اعمال مکرر دارد.

فناوری سونوگرافی علاوه بر این که یک تکنیک غیرتهاجمی است، نسبت به دیگر تکنیک‌های تصویربرداری با هزینه کمتری همراه است. همچنین، مانعی برای اجرای این تکنیک در بیماران بستری وجود ندارد و می‌تواند در محل پرستاری انجام شود. با استفاده از فناوری Doppler، سرعت جریان خون نیز اندازه‌گیری می‌شود که اطلاعات مفیدی در خصوص وضعیت عروق مغز و تشخیص بیماری‌های عروقی مغزی مانند رگ‌های خونی پر شده با خون (AVM) و سکته مغزی ارائه می‌دهد.

نحوه اجرای سونوگرافی عروق مغز چگونه است

نحوه اجرای سونوگرافی عروق مغز به دو بخش تقسیم می‌شود: آماده‌سازی و انجام آزمایش.

در بخش آماده‌سازی، بیمار باید راحت دراز کشیده و سر و گردنش را به سمت چپ یا راست بچرخاند. پس از نصب فرستنده سونوگرافی بر روی سر و گردن بیمار، مورد بررسی قرار می‌گیرد. در صورت لزوم، نواحی بدنی که مانع از دیدن بخشی از عروق مغز هستند، با استفاده از ژل خاصی تمیز شده و پوشش داده می‌شوند.

در بخش انجام آزمایش، فرستنده آلتراسونیک به عروق مغز امواج صوتی ارسال می‌کند. این امواج صوتی به عنوان اکو نشان داده می‌شوند و با استفاده از دستگاه سونوگرافی، تحلیل می‌شوند تا تصویر عروق مغز به دست آید. در صورت نیاز، با استفاده از فناوری Doppler سرعت جریان خون نیز اندازه‌گیری می‌شود. سپس پزشک گزارش بررسی را تهیه می‌کند و در صورت لزوم تصمیم‌گیری درباره درمان بیماری‌های عروقی مغزی انجام می‌دهد.

کاربردهای سونوگرافی عروق مغز

سونوگرافی عروق مغز به عنوان یک تکنیک تصویربرداری غیرتهاجمی، برای تشخیص و ارزیابی اختلالات عروقی مغزی مورد استفاده قرار می‌گیرد. برخی از موارد کاربرد سونوگرافی عروق مغز عبارتند از:

1- تشخیص سکته مغزی: با استفاده از سونوگرافی عروق مغز، می‌توان سطح خونریزی در مغز را بررسی کرد و به تشخیص سکته مغزی کمک کرد.

2- ارزیابی دردسرساز در ناحیه گردن: سونوگرافی عروق مغز می‌تواند در ارزیابی دردسرساز در ناحیه گردن که می‌تواند منجر به سکته مغزی شود، مفید باشد.

3- بررسی عروق مغز پس از جراحی: سونوگرافی عروق مغز به عنوان روشی غیرتهاجمی و غیرمستقیم، برای بررسی عروق مغز پس از جراحی و همچنین برای ارزیابی پاسخ به درمان مورد استفاده قرار می‌گیرد.

4- تشخیص رگ‌های خونی پر شده با خون (AVM): سونوگرافی عروق مغز به عنوان یک روش غیرتهاجمی، برای تشخیص رگ‌های خونی پر شده با خون (AVM) که می‌تواند منجر به سکته مغزی شود، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

5- بررسی اختلالات جریان خون: با استفاده از فناوری Doppler، سرعت جریان خون نیز اندازه‌گیری می‌شود که اطلاعات مفیدی در خصوص وضعیت عروق مغز و تشخیص بیماری‌های عروقی مغزی مانند سکته مغزی و خونریزی مغزی ارائه می‌دهد.

مزایا و معایب سونوگرافی عروق مغز

مزایای سونوگرافی عروق مغز عبارتند از:

1- غیرتهاجمی بودن: یکی از مزایای اصلی سونوگرافی عروق مغز، عدم نیاز به بریدگی جراحی و یا ورودی های تزریقی است.

2- ایمنی: در سونوگرافی عروق مغز از پرتو X-ray استفاده نمی‌شود و به همین دلیل برای بیماران ایمن‌تر است.

3- آسان و سریع: سونوگرافی عروق مغز روشی سریع و آسان برای تصویربرداری مغز است که نیازی به بستری شدن بیمار در بیمارستان ندارد.

4- قابل تکرار: بیماران می‌توانند به صورت مکرر برای بررسی‌های پیگیرانه به سونوگرافی عروق مغز مراجعه کنند.

به عنوان معایب سونوگرافی عروق مغز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1- محدودیت در دید قسمت‌های عمیق‌تر: سونوگرافی عروق مغز، برای تصویربرداری از بخش‌های عمیق‌تر مغز مناسب نیست.

2- وابستگی به کارکرد خوب فرد با سونوگرافی: این تکنیک نیازمند کارکرد صحیح و حرکات دقیق فردی که در حال سونوگرافی است.

3- موانع در راه برداری: هر چند در سونوگرافی عروق مغز مجهز به فناوری Doppler، جریان خون در عروق مغز اندازه‌گیری می‌شود، اما این تکنیک قادر به نشان دادن سطح دقیق پلاکت‌های خونی نیست.

مدت زمان انجام سونوگرافی چقدر است ؟

مدت زمان انجام سونوگرافی به نوع بررسی و ناحیه مورد نظر بستگی دارد. معمولاً سونوگرافی بطور کلی تا 30 دقیقه طول می‌کشد، اما در برخی موارد ممکن است بیشتر از آن زمان برای تصویربرداری مورد نیاز باشد. به عنوان مثال، سونوگرافی قلب باعث می‌شود که این زمان به یک ساعت یا بیشتر نیز افزایش یابد. لازم به ذکر است که زمان دقیق مورد نیاز برای سونوگرافی باید توسط پزشک شما تعیین شود و این به عوامل مختلفی مانند نوع تجهیزات مورد استفاده، حجم اطلاعات برداشته شده و تجربه فنی کارشناسان بستگی دارد.

آمادگی های قبل از انجام سونوگرافی داپلر عروق مغز چیست ؟

برای آمادگی قبل از انجام سونوگرافی داپلر عروق مغز، بهتر است تعدادی نکته را در نظر بگیرید:

1. پرسشنامه پزشکی: پزشک شما ممکن است پرسشنامه پزشکی خاصی را برای شما تهیه کند تا در مورد تاریخچه بهداشتی شما و داروهایی که مصرف می کنید، اطلاعات بیشتری به دست آورد.

2. محدودیت مصرف مواد غذایی و مشروبات: قبل از انجام سونوگرافی داپلر عروق مغز، باید محدودیت مصرف غذا و مشروبات را رعایت کنید؛ این شامل محدودیت مصرف غذاهای چرب و سنگین، محصولات لبنی، قهوه و تنقلات می‌شود.

3. برداشتن جواهرات: قبل از انجام سونوگرافی، باید همه جواهرات خود را از بدن خود بردارید، زیرا ممکن است این جواهرات باعث مزاحمت در تصویربرداری شوند.

4. لباس‌های مناسب: برای انجام سونوگرافی داپلر عروق مغز، لباس راحت و کم‌تحرکی پوشیده شود، همچنین بهتر است لباسی با یقه کوتاه و جوراب‌های خنک و راحت بپوشید.

5. عدم مصرف داروهای خاص: پیش از انجام سونوگرافی داپلر عروق مغز، باید به پزشک خود اعلام کنید که داروهای خاصی را مصرف می‌کنید؛ بعضی از داروها مانند آسپرین و وارفارین می‌توانند باعث افزایش خطر خونریزی شوند و باید قبل از انجام سونوگرافی متوقف شوند.

هزینه سونوگرافی عروق مغز

هزینه سونوگرافی عروق مغز در هر کشور و شهر ممکن است متفاوت باشد. همچنین، بستگی به نوع سونوگرافی، تجهیزات مورد استفاده، محل انجام و هزینه‌های دیگری دارد که ممکن است در قیمت نهایی تاثیرگذار باشد. 

به طور کلی، هزینه سونوگرافی عروق مغز در ایران حدود 200،000 تا 300،000 تومان است. با این حال، لازم به ذکر است که این رقم بستگی به شهر و مرکز تصویربرداری دارد و ممکن است در برخی مناطق بیشتر یا کمتر از این میزان باشد. همچنین، بستگی به پوشش بیمه پزشکی و شرایط مالی فرد نیز ممکن است قیمت را تحت تاثیر قرار دهد. میتوانید برای انجام این آزمایش به مرکز درمانی tms در تهرانمراجعه کنید.

منبع:  https://sites.google.com/view/limooshirin/زیبایی-و-سلامت/بررسی-تصویربرداری-سونوگرافی-داپلر-عروق-مغز-روشی-غیرتهاجمی-برای-ارزیابی-عر?authuser=0

سونوگرافی داپلر عروق مغز - تمام نکات و ریزه کاری ها

ممکن است نام سونوگرافی داپلر عروق مغز را شنیده باشید و در تلاش برای کسب اطلاعاتی در خصوص کاربردها و مزایای سونوگرافی عروق مغز باشید یا شاید در جستجوی پاسخ این پرسش هستید که آیا امکان بررسی و تشخیص مشکلات احتمالی و درمان به موقع بیماری‌های عروق مغزی وجود دارد یا خیر؟ در هر صورت پیشنهاد می‌کنیم مطالعه مقاله زیر را از دست ندهید! جالب است بدانید که امکان بررسی و ارزیابی عروق مغزی و تشخیص احتمالی بیماری‌های مرتبط با آن به وسیله سونوگرافی داپلر عروق مغز وجود دارد. پزشکان برای تعیین اینکه آیا مشکلی در رگ‌های خونی اتفاق افتاده است یا خیر، معمولاً این نوع سونوگرافی را پیشنهاد می‌دهند. همچنین، برای ارزیابی شریان اصلی تامین‌کننده جریان خون به مغز و برای شناسایی مشکلات تخصصی مربوط به جریان خون مغزی، این آزمایش برای بیماران درخواست می‌شود. برای آشنایی بیشتر با این نوع روش تصویربرداری با ادامه همین مطلب همراه ما باشید.

سونوگرافی داپلر عروق مغز چیست ؟

در روش سونوگرافی داپلر عروق مغز، از تکنیک اولتراسوند که روشی غیرتهاجمی، سریع و بدون درد است، استفاده می‌شود. این روش، به طور حقیقی، ویژگی‌های جریان خون و همودینامیک عروق مغزی در شریان‌های پایه مغز را نشان می‌دهد. در واقع، سونوگرافی داپلر عروق مغز، راحت‌ترین راه برای نظارت بر تغییرات عروقی در پاسخ به حوادث حاد عروق مغزی در بیمار محسوب می‌شود. در این روش، از امواج صوتی با فرکانس بالا، برای ارزیابی میزان و جهت جریان خون رگ‌های داخل و اطراف مغز استفاده می‌گردد و از هیچ کنتراست یا تشعشع خاصی در آزمایش استفاده نمی‌شود. از طرف دیگر، در حالی‌که اکثر اَشکال مختلف سونوگرافی، تصاویری از وضعیت بافت مورد مطالعه فراهم می‌کنند؛ در این نوع سونوگرافی، صداهایی تولید می‌شوند که قابلیت شنیدن، ضبط و بررسی دارند.

سونوگرافی داپلر عروق مغز به چه روش های انجام میشود ؟

سونوگرافی داپلر عروق مغز؛ به دو شیوه انجام می‌شود: یکی با نام سونوگرافی داپلر ترانس کرانیال (TCD) و دیگری با عنوان سونوگرافی داپلر کاروتید گردن یا (ECD) . شیوه عمل هر دو نوع سونوگرافی تقریباً مشابه هم است با این تفاوت که روش TCD  ، روش تصویربرداری برای حلقه ویلیس روی سر است در حالی که ECD روش تصویربرداری برای ناحیه گردن محسوب می‌شود. در سونوگرافی داپلر ترانس کرانیال، سعی بر آن است تا سرعت جریان خون در شریان‌هایی به نام دایره ویلیس که در پایه مغز قرار دارند، بررسی و ثبت شود تا تشخیص طیف وسیعی از شرایط پزشکی که بر مغز تأثیر‌گذار هستند، تسهیل گردد. داده‌های فیزیولوژیکی به دست آمده از این اندازه‌گیری‌ها مکمل داده‌های ساختاری به دست آمده از حالت‌های مختلف تصویربرداری عروقی است که در حال حاضر در مراکز پزشکی مختلف موجودند. در ادامه در مورد مزایا و ضررهای سونوگرافی عروق مغز صحبت میکنیم. با ما همراه باشید.

عملکرد سونوگرافی داپلر مغز چگونه است ؟

سونوگرافی داپلر عروق مغز بر اساس اصل اثر داپلر عمل می‌کند. بر اساس این اصل، امواج اولتراسوند ساطع‌شده از پروب داپلر، از طریق جمجمه منتقل می‌شوند و با حرکت گلبول‌های قرمز در داخل عروق داخل مغزی منعکس می‌گردند. تفاوت در فرکانس بین امواج ساطع‌شده و منعکس‌شده که به آن «فرکانس جابجایی داپلر» گفته می‌شود، با سرعت حرکت گلبول‌های قرمز خون (سرعت جریان خون) نسبت مستقیم دارد. از آنجایی که جریان خون در داخل رگ آرام است، سیگنال داپلر به دست آمده، در واقع ترکیبی از جابجایی‌های فرکانس داپلر مختلف را نشان می‌دهد که نمایش طیفی از توزیع سرعت تک گلبول‌های قرمز خون روی دستگاه نمایشگر را تشکیل می‌دهد. سپس، می‌توان از آنالیز طیفی برای به دست آوردن اندازه‌گیری سرعت جریان خون و همچنین چند ویژگی دیگر جریان در رگ خونی استفاده کرد.

عملکرد سونوگرافی داپلر مغز چگونه است ؟

سونوگرافی داپلر عروق مغز ترانس کرانیال، برای اولین بار در سال 1982 مطرح شد. در این روش، از پروب مبدل فرکانس پایین (≤2 MHz) استفاده شد و امکان نظارت پویا بر سرعت جریان خون مغزی و ضربان‌پذیری عروق در بازه‌های زمانی طولانی با وضوح بالا فراهم گردید. سونوگرافی ترانس کرانیال داپلر (TCD) برای اولین بار در سال 1986 در عمل بالینی معرفی شد و اکنون به طور گسترده در بخش‌های سرپایی، حین عمل و مراقبت‌های ویژه به خصوص در افراد با بیماری‌های عروق مغزی، مورد استفاده قرار می‌گیرد. اکنون، با پیشرفت علم و تکنولوژی، این نوع سونوگرافی بهینه‌سازی شده است و به دلیل آنکه روشی به نسبت ارزان و قابل تکرار است و قابلیت حمل آن نسبت به سایر روش‌های تصویربرداری، راحت‌تر است، به عنوان روش تشخیصی مهم مورد توجه قرار گرفته است. با این وجود، کاربرد تشخیصی این تکنیک به مهارت تشخیصی پزشک متخصص مغز و اعصاب بستگی دارد.

کاربرد های سونوگرافی داپلر عروق مغز چیست ؟

با کمک سونوگرافی داپلر عروق مغز از نوع (TCD) ، متخصص مغز و اعصاب می‌تواند تغییرات نسبی جریان را ارزیابی کند. با این روش، تشخیص تنگی عروق کانونی یا تشخیص سیگنال‌های آمبولیک در شریان‌ها امکانپذیر خواهد بود. در این آزمایش، هر ذره شناور آزاد، که ممکن است در جریان خون وجود داشته باشد و منبع مهمی‌برای خطر سکته مغزی تلقی شود، شناسایی می‌شود.

همچنین، با اندازه‌گیری پاسخ‌های جریان خون به تغییرات فشار خون، سلامت فیزیولوژیک نواحی عروقی خاص، پاسخگویی و واکنش‌پذیری عروق مغزی نسبت به کربن دی‌اکسید و فعال‌سازی شناختی و حرکتی ارزیابی می‌شود.

در واقع، مطالعه غیرتهاجمی سونوگرافی داپلر عروق مغز از نوع TCD به بررسی این موضوع می‌پردازد که آیا عروق کوچکی که جریان خون به مغز را تنظیم می‌کنند کارکرد درستی دارند یا خیر. هنگامی که مقدار کمی کربن دی اکسید و اکسیژن استنشاق ‌شود، مشابه حالت حبس نفس، عروق کوچک باید گشاد شوند و جریان خون را به مغز افزایش دهند. برای مثال، هنگامی که فردی به مشکلات تنفسی از جمله هیپرونتیلاسیون مبتلا می‌شود، رگ‌ها باید منقبض شوند و جریان خون به مغز را کُند کنند.

کاربرد های سونوگرافی داپلر عروق مغز چیست ؟

در این بخش قصد داریم در مورد کاربرد سونوگرافی عروق مغز صحبت کنیم. سونوگرافی داپلر عروق مغز به روش TCD، در تشخیص بالینی برخی از اختلالات عروق مغزی مانند سکته مغزی حاد ایسکمیک (ایجاد لخته خون در رگ‌های خونی مغز) ، وازواسپاسم (باریک شدن قسمتی از رگ به دلیل انقباض) ، تنگی عروق مغزی، اسپاسم عروقی، میکروآمبولی‌های مغزی (ظهور لخته‌های خونی کوچک در جریان خون) ، خونریزی زیر عنکبوتیه، بیماری سلول داسی شکل (تغییر شکل سلول‌های خونی و افزایش خطر سکته مغزی) ، تشخیص باز بودن سوراخ فورامن در دیواره بین دو دهلیز قلب (برای این کار، محلولی به داخل ورید ساعد تزریق می‌شود؛ وجود حباب‌ در شریان‌های مغز نشان می‌دهد که خون به دلیل وجود سوراخی در دیواره بین دو دهلیز (به نام فورامن) در جهت اشتباه جریان دارد) و همچنین سایر شرایط پزشکی مانند مرگ مغزی کاربرد دارد. با توجه به راحت بودن TCD، به عنوان روشی تشخیصی، دیگر کاربردهای بالینی و تحقیقاتی این نوع تصویربرداری در بسیاری از اختلالات عروق مغزی در حال افزایش است.

شریان کاروتید در هر طرف گردن قرار دارد. این شریان‌ها وظیفه خونرسانی از قلب به مغز را برعهده دارند. شریان‌های کاروتید، معمولاً با تجمع پلاک که متشکل از چربی، کلسترول، کلسیم و سایر مواد در جریان خون در گردش هستند، باریک می‌شوند. بنابراین، تشخیص و درمان به موقع شریان کاروتید باریک، می‌تواند خطر سکته مغزی را کاهش دهد. سونوگرافی داپلر عروق مغز در ناحیه کاروتید گردن، جهت بررسی جریان خون در شریان‌های کاروتید از جمله: تشخیص انسداد یا تنگی شریان‌های کاروتید که می‌تواند خطر سکته را افزایش دهد، مورد بررسی قرار می‌گیرد. همچنین، با این روش تصویربرداری، ضخامت دیواره شریان کاروتید و لخته ارزیابی می‌شود. از این‌رو، این روش تصویربرداری به متخصص مغز و اعصاب کمک می‌کند تا روش درمانی مناسبی را برای کاهش خطر سکته مغزی تعیین کند.

در صورتی که فردی مبتلا به حمله ایسکمیک گذرا یا سکته خفیف شده باشد و یا فرد مبتلا به شرایط پزشکی از جمله: فشار خون بالا، دیابت، کلسترول بالا، سابقه خانوادگی سکته مغزی یا بیماری قلبی، حمله ایسکمیک گذرا یا سکته مغزی، وجود صدای غیرمعمول در شریان‌های کاروتید، بیماری عروق کرونر و سخت شدن سرخرگ‌ها باشد، خطر بروز سکته مغزی افزایش خواهد یافت. در این موارد، معمولاً پزشک متخصص مغز و اعصاب، سونوگرافی داپلر عروق مغز کاروتید را برای بیمار درخواست می‌دهد.

پزشک ممکن است سونوگرافی داپلر عروق مغز کاروتید را در موارد زیر تجویز نماید:

ارزیابی جریان خون در شریان پس از جراحی

ارزیابی اثربخشی استنت برای بهبود جریان خون از طریق شریان

بررسی وجود لخته خون در رگ‌ها

شناسایی سایر مشکلات شریان کاروتید که ممکن است جریان خون را مختل کنند.

پیش‌بینی بیماری عروق کرونری با اندازه‌گیری ضخامت شریان کاروتید و ارزیابی ویژگی‌های پلاک.

ارزیابی خطر سکته مغزی

مدت زمان انجام سونوگرافی چقدر است ؟

زمان لازم برای انجام سونوگرافی داپلر عروق مغز کاروتید، معمولاً حدود 30 دقیقه است. در حال حاضر، پیشرفت‌های تکنولوژیکی گسترده‌ای جهت بهبود کیفیت و وضوح تصاویر در سونوگرافی داپلر کاروتید گردن در حال انجام است. پیشرفت‌ها در این زمینه کمک می‌کنند تا اطلاعاتی بهتر و دقیق‌تر در اختیار متخصص مغز و اعصاب قرار گیرد و اقدامات مناسبی جهت تشخیص دقیق مشکلات احتمالی و یا رفع آن‌ها انجام شود.

آمادگی های قبل از انجام سونوگرافی داپلر عروق مغز چیست ؟

هیچ‌گونه آمادگی و اقدامات خاصی، برای انجام این نوع تصویربرداری لازم نیست. بیماران نیازی به تغییر رژیم غذایی یا مصرف مایعات قبل از سونوگرافی داپلر عروق مغز ندارند. بنابراین، لازم است خونسردی خود را حفظ کنند و به راهنمایی‌ها و توصیه‌های احتمالی پزشک به دقت گوش دهند. یکی از توصیه‌های احتمالی این است که از بیماران خواسته می‌شود تا در طول انجام آزمایش سر خود را ثابت نگه دارند و از صحبت کردن خودداری نمایند.

آمادگی های قبل از انجام سونوگرافی داپلر عروق مغز چیست ؟

سونوگرافی داپلر عروق مغز از نوع TCD یا ECD، توسط متخصص رادیولوژی یا متخصص مغز و اعصاب انجام و تفسیر می‌شود. بیمار در طول انجام آزمایش بیدار است و بر روی تخت دراز می‌کشد و یا می‌نشیند. دستگاه کوچکی به نام مبدل که شبیه میکروفون است به رایانه متصل می‌شود تا اطلاعات جریان خون را در اختیار پزشک قرار ‌دهد. مبدل، مستقیماً روی پوست مراجعه‌کننده قرار داده می‌شود و با مالیدن مقدار کمی ژل که قابلیت حل شدن در آب دارد، حرکت مبدل روی پوست جهت تصویربرداری سونوگرافی تسهیل می‌گردد. معمولاً ژل در پشت گردن، بالای استخوان گونه، جلوی گوش، شقیقه‌های بیمار، پایه جمجمه در پشت ناحیه گردن یا روی پلک بسته، اعمال می‌شود. در واقع، این مکان‌ها، محل رگ‌های خونی هستند که مغز را تامین می‌کنند. پس از انجام سونوگرافی، به دلیل محلول بودن ژل در آب، به راحتی از سطح موردنظر پاک و شسته می‌شود.

کاربرد مهم مبدل در سونوگرافی داپلر عروق مغز این است که امواج صوتی ساطع می‌کند و با پرتاب امواج از بافت‌ها، اندام‌ها و سلول‌های خونی، پژواک را ضبط می‌کند. رادیولوژیست و یا متخصص مغز و اعصاب با تغییر موقعیت مبدل، امواج اولتراسوند را به سمت رگ‌های خونی مورد بررسی هدایت می‌کنند. بنابراین، وظیفه مهم مبدل این است که امواج صوتی با فرکانس بالا را از طریق مغز ارسال و اطلاعات جریان خون برگشتی را ضبط ‌کند. مبدل به دستگاه رایانه وصل است و امواج صوتی پژواک شده به صورت تصویر زنده روی صفحه‌ نمایشگر تبدیل می‌شود.

سونوگرافی داپلر جریان خون در شریان‌ها را نشان می‌دهد و سرعت جریان خون به نمودار یا تصاویر رنگی تبدیل می‌شود که روی صفحه نمایش نشان داده می‌شود. بیمار، قادر به شنیدن صدای جریان خون خود از طریق این نوع سونوگرافی است. مدت زمان انجام این سونوگرافی بین 30 دقیقه تا 1 ساعت متغیر است.

رادیولوژیست یا متخصص مغز و اعصاب تصاویر حاصل از سونوگرافی داپلر عروق مغز از نوع داپلر ترانس کرانیال را تجزیه و تحلیل و گزارشی را ارائه می‌دهد. گاهی اوقات برای نظارت بر وضعیت پزشکی خاصی که آزمایش برای آن تجویز شده است، یا برای بررسی اینکه آیا درمان جواب داده است یا خیر، ممکن است نیاز به انجام آزمایشات تکمیلی دیگری باشد.

انجام سونوگرافی داپلر عروق مغز با خطری همراه نیست و تنها به عنوان یک روش تشخیصی محسوب می‌شود. این روش تصویربرداری با هیچ عوارض جانبی مضری همراه نیست و در آن از اشعه ایکس استفاده نمی‌شود. در این آزمایش، عملاً فرد هیچ‌ ناراحتی را در طول انجام سونوگرافی احساس نمی‌کند و تنها هنگامی که مبدل بر روی پوست فشار داده می‌شود، ممکن است فشار جزئی بر روی پوست احساس کند.

سونوگرافی داپلر عروق مغز برای تشخیص یا نظارت بر طیف گسترده‌ای از شرایط مختلف پزشکی که تحت تاثیر جریان خون عبوری از عروق مغزی هستند از جمله سکته مغزی ایسکمیک حاد، وازواسپاسم، تنگی عروق مغزی، میکروآمبولی‌های مغزی و… مورد استفاده قرار می‌گیرد. نقش بالینی و مهم سونوگرافی داپلر عروق مغز در عمل جراحی مغز و اعصاب و نظارت بر بیماران مبتلا به مشکلات مختلف مغزی عروقی به خوبی مشخص شده است. بهتر است برای کسب بهترین نتیجه، این نوع سونوگرافی در مراکز درمانی معتبر و زیر نظر متخصصان مغز و اعصاب توانمند انجام شود.

هزینه سونوگرافی عروق مغز در سال 1402

هزینه سونوگرافی عروق مغز با توجه به پارامترهای مشخصی می تواند متفاوت باشد. نوع مرکز ارائه دهنده این خدمات و نوع بیمه شخص از جمله این پارامترها هستند.

منبع: https://tabibnc.com/سونوگرافی-داپلر-عروق-مغز-چیست-؟/#:~:text=در واقع، سونوگرافی داپلر عروق,خاصی در آزمایش استفاده نمی‌شود.

تحریک مغناطیسی مغز (TMS)؛ کاربرد، مزایا، عوارض، انواع، اثرات

بسیاری از بیماران مبتلا به اختلال دو قطبی BD نمی‌توانند مزایایی را پس از دارودرمانی سنتی تجربه کنند و به گزینه‌های درمانی جایگزینی نیاز دارند که این بیماران را قادر به بهبودی‌ می‌کند. تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال  rtms یک تکنیک نسبتاً جدید و غیرتهاجمی تعدیل عصبی است که شامل استفاده از پالس‌های مغناطیسی در نواحی بیش فعال یا کم فعال قشر مغز است. ما ادبیات موجود در مورد تحریک مغناطیسی مغز را به عنوان درمانی برای BD در حالت‌های خلقی مختلف ارزیابی کردیم.‌ نتایج آزمایشات بالینی rtms برای BD به ویژه پتانسیل rtms تکراری را برای کاهش علائم افسردگی نشان‌ می‌دهد.

مطالعات rtms برای شیدایی، یافته‌های متفاوت‌تری را به همراه داشته است. مطالعات اندکی rtms را در مراحل دیگر بیماری دوقطبی ارزیابی کرده اند. rtms به طور کلی با عوارض جانبی خفیف همراه است، اگرچه، در چند مطالعه نشان داده شده است که به تغییر شیدایی در بیماران دوقطبی و افسرده قبلی کمک‌ می‌کند. تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید تا اطلاعات تکمیلی را در اختیارتان قرار دهیم.

rtms چیست؟

rtmsمخفف تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال است. این یک تکنیک غیرتهاجمی است که از میدان های مغناطیسی برای تحریک فعالیت الکتریکی مغز در مناطق خاصی استفاده می‌کند. در هدف قرار دادن نواحی مختلف مغز، فوق تخصص مغز و اعصاب ممکن است بتواند مزایای بالقوه‌ای را برای شرایط مختلف ارائه دهد. محققان نشان داده‌اند که پزشکان می‌توانند از rtms در درمان چندین بیماری روانی مانند افسردگی و OCD و سایر بیماری‌های مرتبط با مغز مانند میگرن استفاده کنند. ممکن است برای شما این سوال پیش آمده باشد که تفاوت tms با rtms در چیست که باید بگوییم این دو یکی هستند و تفاوتی با هم ندارند.

در صورتی که قصد انجام چنین کاری توسط پزشک را دارید می‌‌توانید از طریق امکان مشاوره آنلاین با متخصص مغز و اعصاب در ارتباط باشید و از دکتر راهنمایی کسب کنید یا اینکه به یک مرکز ارائه دهنده خدمات تحریک مغناطیسی مغز مراجعه کنید تا پزشک متخصص شما را ویزیت کند. در این مراکز علاوه بر rtms خدمات دیگری مانند تست tcd هم ارائه میشود.

BD یا اختلال دو قطبی

یک اختلال سلامت روان است که با دوره‌های شیدایی بالا بودن شدید و دوره‌های افسردگی یا خلق افسرده همراه است. در حالی که گزینه‌های درمانی وجود دارند که می‌توانند کمک کنند، اما همیشه مؤثر نیستند، که محققان را به جستجوی گزینه‌های دیگر سوق داده است. rtmsیک گزینه درمانی است که در درمان افسردگی و اختلال وسواس فکری- جبری OCD موفق بوده است. برخی از مطالعات همچنین دریافته‌اند که آن را در درمان BD موثر است. این باعث شده است که بسیاری بر این باور باشند که می‌تواند در آینده‌ای نزدیک یک گزینه درمانی مناسب برای افراد مبتلا به BD باشد.

مراحل انجام تی ام اس

این تکنیک یک روش سرپایی با حداقل تهاجم است. برای این روش، یک فرد احتمالاً روی یک صندلی با گوش‌گیر می‌نشیند. پس از نشستن آنها، یک پزشک یا محقق یک دستگاه سیم پیچ مانند را در نزدیکی خط مو وصل می‌کند. سپس دستگاه پالس‌های مغناطیسی منتشر می‌کند که ممکن است مانند یک ضربه زدن باشد. هر جلسه احتمالا بین 30 تا 60 دقیقه طول می‌کشد. ممکن است فردی برای درمان BD به 25 جلسه یا بیشتر نیاز داشته باشد، اگرچه تعداد جلسات rtms مورد نیاز از فردی به فرد دیگر متفاوت است.

آیا rtms می‌تواند BD را درمان کند؟

BDیک اختلال سلامت روان است. ممکن است متفاوت ظاهر شود و ممکن است باعث تغییرات غیرعادی در موارد زیر شود:

سطوح انرژی

حالت تمرکز

سطح فعالیت و توانایی کلی برای انجام وظایف

سه نوع BD وجود دارد:

اختلال دوقطبی I

اختلال دوقطبی II

اختلال سیکلوتیمیک

در حالی که هر نوع BD دارای تمایزات مهمی است، فردی که با هر یک از این سه نوع زندگی می‌کند دوره های افسردگی یا خلق و خوی افسرده و دوره های شیدایی را پشت سر می‌گذارد. rtms نتایج امیدوارکننده‌ای را در درمان BD نشان داده است.

موارد تاثیر تحریک الکتریکی عمیق مغز rtms و اثرات درمانی آن بر بی دی

تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال یک رویکرد امیدوارکننده برای درمان بیماران مبتلا به BD است که به درمان دارویی یا روانی اجتماعی پاسخ نداده‌اند. تحقیقات آینده باید با وضوح بیشتری مشخص کند که کدام پروتکل‌های rtms ممکن است برای یک بیمار دوقطبی معین موثرتر باشد. بسیاری از بیماران مبتلا به اختلال دوقطبی نمی‌توانند به درمان دارویی کافی پاسخ دهند. تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال rtms شامل تحریک مغناطیسی مغز است که مطالعات نشان داده است ممکن است به بهبود علائم اختلال دوقطبی BD کمک کند. با این حال، سازمان غذا و دارو FDA هنوز rtms را به عنوان یک گزینه درمانی برای BD تایید نکرده است.

انواع اثرات تی ام اس بر بیماران دو قطبی

در بررسی منبع مورد اعتماد در سال 2019 از مطالعات منتشر شده در مورد استفاده از rtms برای BD، محققان به موارد زیر اشاره کردند:

افرادی که با علائم افسردگی زندگی می‌کردند در طی مطالعات پزشکی متعدد، بهبودهایی را در علائم خود مشاهده کردند.

افرادی که با علائم شیدایی زندگی می‌کردند نتایج متفاوتی را در مطالعات متعدد داشتند.

فقط چند مطالعه به افرادی که با BD در مراحل خارج از حالت‌های شیدایی یا افسردگی زندگی می‌کنند، پرداخته‌اند که نتیجه‌گیری را دشوار می‌کند. در منبع معتبر 2021، کارشناسان خاطرنشان کردند که تحقیقات بیشتری برای درک بهترین فرکانس‌ها برای استفاده و مناطقی که باید با rtms برای درمان BD مورد هدف قرار گیرند، ضروری است. با این حال، همانطور که کارشناسان اشاره کردند، در سال 2020 FDA به rtms یک “تعیین دستگاه پیشرفت” برای درمان BD داد. اگرچه این یک تایید رسمی برای درمان نیست، اما نشان می‌دهد که شواهد کافی استفاده از آن را تایید می‌کند و نشان می‌دهد که سازمان ممکن است بررسی درمان‌های rtms برای BD را تسریع کند

چه کسی کاندیدای مناسب برای rtms است؟

به نظر می‌رسد مطالعات نشان می‌دهد که rtms ممکن است برای افرادی که با افسردگی دوقطبی زندگی می‌کنند مفید باشد. یک بررسی در سال 2019 از مطالعات نشان داد که مطالعاتی که در مورد rtms تکراری برای علائم افسردگی مورد بررسی قرار می‌گیرند، پتانسیل بالقوه را نشان می‌دهند، در حالی که مطالعات در مورد استفاده از آن در دوره‌های شیدایی مختلط بودند.

 این نشان می‌دهد که rtms ممکن است برای افرادی که با علائم افسردگی BD زندگی می‌کنند مناسب باشد. محققان همچنین خاطر نشان کردند که این روش ممکن است برای افرادی که به مداخلات روان‌شناختی یا دارویی برای این اختلال پاسخ نداده‌اند، کارساز باشد. در مطالعه ای در سال 2020، محققان 44 نفر را مشاهده کردند که با علائم افسردگی BD زندگی می‌کردند و تحت rtms قرار گرفتند. آنها هیچ سوژه‌ای نداشتند که با معیارهای شیدایی مطابقت داشته باشد. آنها به نتایج زیر اشاره کردند:

77 نفر معیارهای پاسخ خود را برآورده کردند.

41 درصد از کسانی که حداقل 25 درمان داشتند معیارهای بهبودی را داشتند

از بین افرادی که مطالعه را آغاز کردند، چهار نفر به نمایندگی از 10 نفر از شرکت کنندگان در مطالعه استفاده از درمان را به دلیل نگرانی در مورد فعال کردن شیدایی متوقف کردند.

عوارض و اثرات جانبی

در رابطه با عوارض دستگاه آر تی ام اس کارشناسان به طور کلی rtms را ایمن و غیرتهاجمی می‌دانند، اما مانند سایر روش‌ها، خطرات خاصی وجود دارد که فرد باید از آنها آگاه باشد. این خطرات می‌تواند شامل:

القای یک دوره شیدایی

سردرد مختصر

سرگیجه

درد در طول عمل

اضطراب

بیخوابی

اطلاعات تکمیلی

اطلاعات در مورد اینکه دقیقاً چه کاری باید برای rtms انجام دهد محدود است. یک فرد باید دستورالعمل های محققان را در هر مطالعه‌ای که به آن ملحق می‌شود دنبال کند. با این حال، استفاده از rtms برای افسردگی ممکن است ایده‌ای درباره آنچه که فرد برای آماده شدن برای این روش باید انجام دهد، ارائه دهد. قبل از انجام این روش، احتمالاً پزشک اطلاعات خاصی را با آن بررسی می‌کند.

منبع: https://www.darmankade.com/blog/tms/

نقشه مغزی و تمام نکات مربوط به آن

نقشه مغزی یا الکتروانسفالوگرافی کمی   (QEEG) یک ابزار تشخیصی است که با استفاده از پردازش نوار مغزی یا EEG میزان فعالیت الکتریکی را در قسمت های مختلف مغز اندازه می گیرد. با استفاده از انواع نقشه مغزی می توان عملکرد مغز را بررسی کرد و مشخص نمود که فعالیت الکتریکی در کدام نواحی مغز کم و زیاد شده است و بدین ترتیب نقاط ضعف و قدرت و مشکلات (اختلالات) مغزی بر ما آشکار می شود. اختلالاتی نظیر AD/HD، اضطراب، افسردگی، آلزایمر ، اختلالات یادگیری، اختلال وسواس اجباری … با استفاده از QEEG قابل تشخیص اند. برای بدست آوردن QEEG ، ابتدا با قرار دادن کلاه EEG روی سر تا 19 کانال EEG یا نوار مغزی از فرد گرفته می شود در مرحله بعد یک سری عملیات پیچیده ریاضی ( مانند تبدیل فوریه و ویولت) روی EEG صورت می گیرد.

نتیجه‌ی این پردازش‌ها تبدیل به یک سری تصویر (سرهای رنگی ) می شود که به آن QEEG یا نقشه مغزی می گوییم. اگر برای شما این سوال پیش آمده که نقشه مغزی چیست باید بگوییم که در واقع نقشه مغزی روشی است که با آن می‌توانیم زبان مغز را ترجمه کنیم. در نقشه مغزی، هر سر رنگی مربوط به فعالیت یک موج مغزی است. نحوه کارکرد این امواج در کنار هم باعث می شود تا ما عملکرد مناسب یا نامناسب داشته باشیم. اگر هر کدام از امواج عملکرد مناسب داشته باشد، سر را به رنگ سبز می بینیم. فعالیت زیاد امواج مغزی به رنگ قرمز و فعالیت کم به رنگ آبی دیده می شود. 

درروش های دیگر تصویربرداری مغز مانند CT، MRI، PET، عواملی مانند جریان خون مغزی، متابولیسم یا یکپارچگی ساختاری مغز مورد اندازه گیری قرار می گیرد در حالیکه همانطور که گفته شد QEEG ابزاری است که میزان فعالیت الکتریکی مغز را اندازه گیری می نماید.

تفسیر نقشه مغزی یا QEEG

امروزه می‌توان با مقایسه QEEG فرد بیمار با QEEGافراد نرمال (موجود در پایگاه‌داده‌های تحلیل QEEG افراد نرمال یا بهنجار) ناهنجاری‌های عملکرد مغز را شناسایی کرد و با تطبیق آن با الگوهای موجود، نوع اختلال را مشخص نمود. مبنای چنین مقایسه‌ای این است که بیماریهای مختلف روانپزشکی، باعث ایجاد نابهنجاری‌های معناداری در مغز شده و تغییراتی را در QEEG به وجود می‌آورد (چابت و همکارانش، 1999 و 2001). از آنجائی‌که ترکیب طیفی فعالیت الکتریکی مغز با افزایش سن تغییر می‌یابد، بنابراین در هنگام مقایسه با جمعیت بهنجار، سن فرد و جمعیت بهنجار باید یکسان باشد.

در نتیجه ی این قیاس که به آن Z scores می گویند، اگر فعالیت مغزی فرد مشابه با جمعیت نرمال باشد با رنگ سبز نشان داده میشود. رنگ سبز نشان‌دهنده حالت طبیعی و نرمال است. اگر فعالیت امواج مغزی فرد از حالت طبیعی بیشتر باشد (که نشانه مشکل در عملکرد مغز است)، نرم افزار دستگاه آن را با رنگ‌های زرد، نارنجی و قرمز نشان می‌دهد و اگر فعالیت امواج تولید شده کمتر از حالت طبیعی باشد (که باز هم حاکی از اشکالی در کار مغز است)، نرم افزار آن را با رنگ‌های آبی و بنفش نشان می‌دهد. از آن‌جا که هر یک از اختلالات و مشکلات گوناگون مانند AD/HD و LD در اثر وجود اشکال در عملکرد مغز و در نتیجه کم و زیاد شدن امواج مغزی به‌وجود می‌آیند، لذا نقشه مغزی فرد سالم با نقشه مغزی فردی که AD/HD دارد متفاوت است. به این ترتیب، متخصص با بررسی نقشه مغزی افراد مختلف، پی به مشکل یا توانمندی‌های آنها می‌برد.

کاربرد نقشه مغزی یا QEEG در درمان چه بیماری‌هایی است؟

در مورد مزایای نقشه مغزی و کاربرد آن در تشخصی و درمان بیماری ها میتوان گفت که QEEG برای تشخیص اختلالاتی مانند:

اضطراب

افسردگی

بیش فعالی – اختلال نقص توجه

اوتیسم

اختلال دوقطبی

ناتوانایی یادگیری

و …

به کار می‌رود.

هزینه‌ی QEEG

هزینه‌ی گرفتن QEEG بر اساس تعرفه‌ی خدمات تشخیصی و درمانی توسط نظام پزشکی مشخص می‌گردد.

آمادگی لازم برای تست QEEG:

شستشوی سر با شامپو و حداقل 3 بار، در روز انجام تست ضرورت دارد.

از روغن، ژل، حالت‌دهنده، نرم‌کننده یا اسپری برای موها، و نیز مواد آرایشی روی پیشانی استفاده نشود.

از بافتن و بستن موها اجتناب کنید.

در روز تست از گوشواره یا زیورآلات استفاده نکنید.

اگر از عینک برای مطالعه استفاده می‌کنید حتماً آن را همراه داشته باشید. از لنز استفاده نکنید زیرا ممکن است باعث ناراحتی شما شده و در نتیجه در گرفتن یک تست خوب اخلال ایجاد کند.

از مصرف مواد تحریک کننده مانند قهوه، چای، سیگار، نوشیدنی‌های کافئین‌دار و … اجتناب کنید. همچنین لازم است از مصرف داروهای غیرقانونی و خریداری شده از منابع نامعتبر، غذاها، گیاهان و یا چای گیاهی که روی خواب/آرمیدگی یا بیداری/گوش‌بزنگی تأثیر می‌گذارند در روز انجام تست پرهیز شود.

هرگونه سابقه و پرونده مربوط به تست‌های عصب‌شناختی و نتایج مصاحبه‌های روانشناختی قبلی را همراه داشته باشید.

قبل از انجام تست به اندازه کافی استراحت کرده و سرحال باشید. یک خوراک مختصر قبل از تست نیز مفید خواهد بود.

هنگام انجام تست شما روی یک صندلی به راحتی می‌نشینید و کلاهی دارای 19 الکترود (نحوه قرارگیری آنها مطابق استانداردهای بین‌المللی است) روی سر شما قرار داده می‌شود. برای افزایش هدایت الکتریکی و دقت در ثبت امواج از ژل مخصوص استفاده می‌شود. الکترودها امواج تولید شده در مغز شما را در وضعیت‌های مختلف (مانند چشم بسته و چشم باز) دریافت کرده و به کامپیوتر انتقال می‌دهند.

منبع: https://medinateb.com/نقشه-مغزیqeeg/